ویروس سرجمک شناسایی،درمان و پیشگیری
ویروس سرجمک یا پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (Tomato Yellow Leaf Curl) یکی از مخرب ترین ویروس های گیاهی است که به ویژه در مزارع گوجه فرنگی آسیب جدی وارد میکند. این ویروس که در بعضی از مناطق به آن جمجمک یا مونچ هم نیز گفته می شود رشد گیاه را متوقف کرده و باعث کاهش شدید عملکرد محصول می شود.
شناخت این ویروس و راه های کنترل و درمان آن می تواند به کشاورزان کمک کند تا از خسارت جدی به مزارع خود جلوگیری کنند . در ادامه قصد داریم شما را با علائم این ویروس در گیاه و راه های پیشگیری و درمان آن آشنا کنیم .
علائم ویروس سرجمک :
- زردی و پیچیدگی برگ ها :برگ های جوان به رنگ زرد در می آیند و شروع به پیچیدن می کنند.
- کوتاهی بوته ها: گیاهانی که به این ویروس آلوده می شوند، رشدشان متوقف می شود و بوته ها کوتاه تر از حد معمول می مانند.
- کاهش گلدهی : گیاهان آلوده کمتر گل می دهند و همچنین گل ها قبل از موعد، ریزش میکنند بنابراین در این بوته‌ها شاهد عدم تشکیل میوه یا تعداد میوه بسیار کم و بی کیفیت خواهیم بود.
- شکستگی و نازکی ساقه ها : ساقه ها ضعیف و شکننده می شوند و به راحتی می شکنند .
- برگ‌ها ریز و از حاشیه به سمت داخل چروکیده می‌شوند.
- پهنک برگ‌ها در نواحی بین رگبرگ‌ها و لبه برگ‌ها به زرد یا سبز روشن مایل به سفید تغییر رنگ می‌دهند.
- سایز میوه‌ها بسیار کوچک بوده و پوست آن‌ها دارای لکه‌های متعدد می‌باشد. بدشکلی میوه نیز دیده می‌شود.
حال که با علائم این ویروس آشنا شدید به راه های انتقال ویروس سرجمک می پردازیم .
انتقال ویروس :
ویروس سرجمک بیشتر از طریق حشرات ناقل به ویژه سفید بالک ها (Bemisia Tabaci) انتقال می یابد . این حشرات ویروس را از گیاه آلوده به گیاه سالم منتقل می کنندبه این صورت که سفید بالک‌های آلوده به ویروس سرجمک با قرار گرفتن در زیر برگ‌ها و تغذیه از شیره گیاهی سبب انتقال بیماری می‌شوند. عمده آلودگی توسط حشرات بالغ اتفاق می‌افتد. اما پوره‌های سن دو و سه هم توانایی انتقال ویروس سرجمک را دارند. زمانی که میزبان گیاهی وجود نداشته باشد، ویروس سرجمک می‌تواند بین حشرات نر و ماده منتقل شود و در بدن آن‌ها باقی بماند. و بنابراین کنترل این حشرات یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از انتشار ویروس است .پس می توانیم بگوییم که ویروس سرجمک یا پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی بذر زاد نیست و تنها عامل انتقال آلودگی حشره می‌باشد .
دامنه میزبانی ویروس سرجمک گسترده بوده و ۱۲ تیره و ۳۰ گونه گیاهی را در بر می‌گیرد. برخی گیاهان وحشی، زینتی، سبزیجات و همچنین گونه‌هایی از علف‌های هرز میزبان ویروس سرجمک هستند. به طوری که در گیاهانی نظیر لوبیا، داتوره، پنیرک، اطلسی و… نیز ایجاد بیماری بدون علامت میکند. اما گوجه فرنگی میزبان اولیه آن بوده و بوته‌های آلوده دارای علائم می‌باشد. ویروس سرجمک در استان‌های جیرفت، کرمان در مزارع فلفل و در استان هرمزگان در مزارع خیار، هویج و یونجه گزارش شده است. ویروس سرجمک یا به اختصار TY یکی از عوامل اصلی کاهش تناژ گوجه فرنگی در بسیاری استان‌های کشور از قبیل هرمزگان ،بوشهر، خوزستان، کرمان، مرکزی، یزد، گلستان، مازندران، اصفهان، تهران و خراسان رضوی می‌باشد.
در ادامه این مقاله راه های پیشگیری را بررسی کرده و همان طور که شما کشاورزان عزیز می دانید همواره پیشگیری بهتر از درمان است . پس حتما لازم هست چند مورد زیر را با دقت مطالعه بفرمایید .
راه های پیشگیری بیماری ویروسی سرجمک :
- کنترل حشرات ناقل : استفاده از آفت کش های مناسب(افوریا، کلرپیریفوس، ابرون، پروتئوس، استارکل، آدمیرال، اویسکت و …) برای کنترل سفید بالک ها و جلوگیری از انتقال ویروس
- استفاده از نشاهای مقاوم :کشت نشاهایی که به طور ژنتیکی مقاوم به این ویروس هستند.
- کشت دوره ای : به منظور جلوگیری از تجمع ویروس در خاک، بهتر است کشت گوجه فرنگی را به صورت دوره ای با سایر محصولات انجام دهید
- مدیریت علف های هرز : برخی از علف های هرز می توانند میزبان این ویروس باشند، بنابراین مدیریت و کنترل علف های هرز اطراف مزرعه بسیار ضروری است.
- کنترل بیولوژیک :توسط حشرات شکارگری چون بالتوری سبز، کفشدوزک هفت نقطه‌ای، سوسک (کفشدوزک سیاه) Delphastus pusillus، سن‌های شکارگر، زنبورهای ماده گونه Encarsia Formosa (هر زنبور ماده در شرایط ایده‌آل می‌تواند ۱۰۰ عدد پوره سفید بالک را پارازیت کند.)، شبگزهای گل از تیره Anthocoridae قارچ بیمارگر Verticillium pusillus بخصوص در شرایط رطوبت بالای گلخانه
- محلول پاشی ویروپلاس :استفاده از محصول ویروپلاس در نشاخانه و قبل از انتقال آن به زمین اصلی و همچنین بعد از انتقال نشا، محلول پاشی ویروپلاس هر دو هفته یک بار به منظور پیشگیری
کنترل و درمان بیماری ویروسی سرجمک(ویروس گلخانه،ویروس فضای باز) :
بعد از رعایت عوامل پیشگیری چنان چه این ویروس در مزارع شما نفوذ کرد، می توانید با استفاده از روش های زیر آن را کنترل کنید :
- حذف گیاهان آلوده :گیاهان آلوده را به سرعت از مزرعه خارج کرده و نابود کنید تا از انتشار بیشتر ویروس جلوگیری شود .
- استفاده از آفت کش ها : آفت کش های سیستمیک می تواند در کنترل حشرات ناقل ویروس موثر باشد .
- نظارت مستمر : بررسی مدوام گیاهان و شناسایی زودهنگام علائم می تواند به شما کمک کند تا ویروس را در مراحل اولیه کنترل کنید
- محلول پاشی ویروپلاس :چنانچه درصد آلودگی به ویروس در گلخانه و یا مزارع شما شدید باشد و تمام مراحل بالا را انجام دادید ولی باز ویروس در حال انتقال به بقیه مزرعه هست می توانید محصول ویروپلاس را با دوز ۵ لیتر در هزار محلول پاشی کرده به صورتی که تمام برگ ها خیس شود و سپس ۴ روز بعد دوباره ویروپلاس را با همان دوز ۵ لیتر در هزار لیتر آب، به همراه یک جلیک یا آمینو اسید با کیفیت محلول پاشی کنید توصیه فنی ما این است که ۸-۱۰ روز بعد از استفاده از ویروپلاس تغذیه را با یک کود ازته مثل ازت پلاس، نیترات کلسیم،نیترات پتاسیم آغاز کنید و یا می توانید در گلخانه ازت پلاس را با دوز ۴ در هزار محلول پاشی کنید.(برای اطلاعات بیشتر در مورد محصول ازت پلاس به لینک زیر مراجعه کنید:)
لینک مقاله ازت پلاس:
https://novindrak.ir/2024/11/13/کود-اوره-چرا-مصرف-بی-رویه-ی-آن-خاک-ها-را-ن/
نتیجه گیری :
ویروس سرجمک تهدید بسیار جدی برای مزارع گوجه فرنگی هست که در سال های اخیر خسارت های بسیار زیادی را به مزارع گوجه فرنگی در مناطق مختلف کشور زده است، اما با شناخت صحیح علائم پیشگیری و کنترل به موقع می توان از خسارات بزرگ جلوگیری کرد .
با اجرای راهکارهای ذکر شده، کشاورزان و گلخانه داران می توانند از محصولات خود در برابر این ویروس در گلخانه و فضای باز محافظت کنند و بهره وری خود را افزایش دهند .
ممنون از مقاله ی بسیار مفید و کاربردی شما
با تشکر از توجه شما